نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خیرالنسا وطن پور ازغندی ¹
• رضا ستاری ²
• معصومه محمودی ³
• حسین حسن پور آلاشتی ⁴

¹ دانشجوی ادبیات دانشگاه مازندران

² دانشیار، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی،دانشگاه مازندران،

³ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

⁴ دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، مازندران، ایران

چکیده

مرگ و اضطراب برآمده از مرگ‌آگاهی، از دیرباز، خارخار جان آدمی بوده است. اگزیستانسیال دانشی است که می‌کوشد مواجهه درست و پذیرش دغدغه‌های وجودی را به مراجعان بیاموزد و اضطراب آن‌ها را به ویژه در برابر مرگ کاهش دهد. رمان و ساختار توصیفی آن می تواند در رویکرد پدیدارشناختی موجود در این مکتب روانکاوی قابل توجه باشد. در این مقاله دو رمان روان‌شناختی ازدهه‌های هشتاد و نود ادبیات معاصر ایران، از نظر دغدغه‌های وجودی و سازوکارهای دفاعی بررسی شده است و نویسندگان به شیوة تحلیل محتوای کیفی کوشیده‌اند تا در این جستجو تفاوت نگاه پدیدآورندگان این آثار را حوزه مسائل وجودی بازنمایی کنند. نتایج نشان می‌دهد از میان مولفه‌های اگزیستانسیال در داستان سالمرگی، بیشتر به مرگ‌اندیشی و اضطراب و ترس ناشی از مواجهه با آن توجه شده است و در داستان آناتومی افسردگی، دغدغه اضطراب مواجهه با مرگ، آزادی انتخاب و پوچی بیشترین نمود را داشته است. از وجوه اشتراک هر دو متن، اعتقاد شدید به پیشگویی، باورهای مذهبی، تعبیر خواب و بدقدمی است که درواقع انعکاسی از مکانیسم‌های دفاعی در برابر ترس و اضطراب ناشی از مرگ هستند. به نظر می رسد در خوانش این آثار، آشنایی با دغدغه‌های مهم وجودیو آگاهی از مکانیسم‌های دفاعی که در روان درمانی اگزیستانسیال مورد توجه است، به درک بهتر رفتار شخصیت‌های داستانی کمک می‌کند و شناخت آدمی و درک کنش‌های او را ممکن‌تر می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• روان‌درمانی اگزیستانسیال
• دغدغه‌های وجودی
• مرگ و مرگ‌اندیشی
• رمان معاصر
• اصغر اللهی
• محمد طلوعی

عنوان مقاله [English]

An analysis of existential concepts and defense mechanisms against death anxiety in two psychological novels: Old Age and Anatomy of Depression

نویسندگان [English]

• kheyronnesa Vatanpour Azqandi ¹
• Reza Satari ²
• Masoumeh Mahmoudi ³
• Hussein Hassan Pour Alashti ⁴

¹ literature Student At Mazandaran University

² Associate , Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Mazandaran,

³ Persian Language and Literature, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

⁴ Faculty of Literature and Foreign Languages, Mazandaran, Iran

چکیده [English]

Death and anxiety arising from the awareness of death have long been a thorn in the human soul. Existentialism is a science that tries to teach readers how to properly face and accept existential concerns and reduce their anxiety, especially about death. The novel and its descriptive structure can be significant in the phenomenological approach in this school of psychoanalysis. In this article, two psychological novels from the 1980s and 1990s of contemporary Iranian literature have been examined in terms of existential concerns and defense mechanisms, and the authors have tried to represent the differences in the views of the creators of these works in the field of existential issues by analyzing the qualitative content. The results show that among the existential components in the story of aging, more attention has been paid to thoughts of death and anxiety and fear arising from facing it, and in the story of the anatomy of depression, anxiety in facing death, freedom of choice, and emptiness have been the most prominent. What both texts have in common is a strong belief in prophecy, religious beliefs, dream interpretation, and bad luck, which is actually a reflection of defense mechanisms against fear and anxiety caused by death. It seems that in studying these works, familiarity with important existential concerns and awareness of defense mechanisms that are considered in existential psychotherapy helps to better understand the behavior of fictional characters and makes it possible to recognize the individual and understand his actions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Existential psychotherapy
• existential concerns
• death and death thoughts
• contemporary novel
• Asghar Ellahy
• Mohammad Toloui