نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد تقی جهانی ¹
• مریم کسائی ²

¹ استادیار زبان و ادبیات فارسی ، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

² دانش‌آموختۀ دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

چکیده

ابویعقوب سجستانی، با بسط اندیشه‌های استادش نسفی و با تأثیرپذیری از افکار نوافلاطونی و گنوسی، نوعی نظام فکری جهان‌شناختی عرضه کرد که در آثار متفکران بعدی استمرار یافت. موضوع این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، تحلیل مراتب وجود از دیدگاه اوست. از نگاه ابویعقوب آفرینش با ابداع آغاز می‌شود. سپس عقل کلی که جوهری باقی است پدید می‌آید. از عقل کلی، نفس کلی که جوهری روحانی و متحرک است، ایجاد می‌شود و از عقل و نفس، جد و فتح و خیال به وجود می‌آید. طبیعت، خلق سوم است که از نفس کلی ایجاد می‌شود و با قوای صورت و هیولی، زمان و مکان و حرکت و سکون، جسم را خلق می‌کند. نفس کلی با واسطۀ طبیعت و با دست‌افزار افلاک، ارکان را می‌آفریند و از ارکان، موالید ثلاثه پدید می‌آید. انسان نیز غایت آفرینش است که به راهنمایی انبیا و با کمک عقل به سعادت می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

• ابویعقوب سجستانی
• مراتب آفرینش
• عقل کلی
• نفس کلی
• طبیعت
• انسان

عنوان مقاله [English]

Study and Analysis of the Levels of Existence in the Thought of Abu Yaqub Sijistani

نویسندگان [English]

• Mohammad taghi Jahani ¹
• Maryam Kasaiy ²

¹ Assistant Professor of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, University of Ilam, Ilam, Iran.

² PhD graduate, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, University of Ilam, Ilam, Iran.

چکیده [English]

By expanding the ideas of his teacher Nasafi and influenced by Neoplatonic and Gnostic thoughts, Abu Ya'qub Sijistani presented a kind of cosmological philosophical system that continued in the works of later thinkers. The subject of this study, conducted through a descriptive-analytical method, is the analysis of the levels of existence from his perspective. According to Abu Ya'qub, creation begins with innovation (or invention). Then the Universal Intellect, which is an eternal substance, comes into being. From the Universal Intellect, the Universal Soul, a spiritual and mobile substance, is created, and from the intellect and soul arise Ancestor, Conquest, and Imagination. Nature is the third creation that is produced from the Universal Soul, and it creates the body through the powers of form and matter (Hyle), time and space, motion and rest. The Universal Soul, through the intermediary of nature and by means of the celestial spheres, creates the elements, and from the elements, the three births come into existence. Human beings are the ultimate goal of creation, who, guided by the prophets and with the help of intellect, achieve happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abu Yaqub Sijistani
• Hierarchy of Creation
• Universal Intellectو Universal Soul
• Nature
• Human