نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
مفاهیم «امر واقع»، «فانتزی» و البته «ابژة پتی a» از مهمترین و درعین‌حال دشوارترین ایده‌های ژاک لاکان است که گذشته از دانش روانشناسی، درتحلیل آثار ادبی نیز نقش به‌سزایی دارند. امر واقع در نگاه لاکان به مادیت زمختِ پیشانمادینی اطلاق می‌شود که در برابر نمادین‌شدن مقاومت می‌کند و به‌شکل اختلالی در ساحت نمادها بروز می‌یابد. فانتزی نیز برای نامیدن یکی از کارکردهای ناخودآگاه به کار می‌رود که زمینه‌ای را برای برون‌ریزی امیال و آرزوهای فروخوردة افراد فراهم‌می‌آورد. این هر دو مفهوم بنابه تعریفشان می‌توانند در واکاوی پیام‌های پنهان متون ادبی، به‌ویژه متونی که ساختاری رمزی و نمادپردازانه دارند مؤثر باشند. داستان بلند «با انار و با ترنج از شاخ سیب» اثر غزاله علیزاده جزو آثار متمایزی است که به تشریح روایت‌های مختلف اعضای یک خانوادة اشرافی از پرنده‌ای موهوم اختصاص دارد. پرنده‌ای که برای هر شخصیت در رنگ و هیئتی متفاوت نمایان شده و سپس از نظرها غایب گردیده است و در ادامه با ظهور مجدد خود، باعث شکل‌گیری رؤیاهای متفاوتی برای این شخصیت‌ها شده، که دربردارندة آرزوها و امیال ناخودآگاه آنان است. در این پژوهش تلاش شده تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به آراء ژاک لاکان داستان یادشده تحلیل و بررسی شود. نتایج نشان می‌دهد تلقی‌های متفاوت و متعارض شخصیت‌ها از پرندة خیالی، با مفهوم تلقی‌های مختلف از امر واقع - به‌عنوان پدیده‌ای نمادناپذیر - مناسبت دارد. همچنین رؤیاهای پایانی شخصیت‌ها که هم‌زمان با ظهور دوبارة پرنده پدیدار می‌شوند، در اصل کارکرد ناخودآگاه روان آنان است که آرزوها و امیال فروخورده‌شان را به نمایش می‌گذارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigating the Capacities of Lacanian Terms in the Criticism of the Long Story "With Pomegranate and Bergamot from the Apple Branch" by Ghazaleh Alizadeh
نویسنده [English]
- ayoob Moradi
Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The concepts of "the real", “object a”, and "fantasy" are among the most important and, at the same time, most difficult ideas of Jacques Lacan, a famous contemporary French psychologist and philosopher who, in addition to his knowledge of psychology, plays an important role in the critique and analysis of works of art and literature. In Lacan's view, the real refers to pre-symbolic materiality, which strangely resists symbolism and disrupts the symbolic realm. Fantasy is also a subconscious function that provides a basis for expressing people's suppressed desires and aspirations. Both of these concepts can also effectively analyze the hidden messages of literary texts, especially texts, especially texts with a cryptic and symbolic structure. The long story "With Pomegranate and Bergamot from an Apple Branch" by Ghazaleh Alizadeh is one of the distinctive works dedicated to the description of different narratives of the members of an aristocratic family about an imaginary bird that appears in a different color and shape for each character, disappears from view, and then reappears, causing the formation of different dreams for these characters, including their subconscious desires. In this research, an attempt has been made to analyze the mentioned story using a descriptive-analytical method, relying on the views of Jacques Lacan. The results show that the characters’ different and conflicting perceptions of the imaginary bird are in accordance with the concept of different perceptions of the real. Also, the final dreams of the characters, which appear at the same time as the bird reappears, are basically the subconscious function of their psyche, displaying their suppressed wishes and desires.
کلیدواژه‌ها [English]
- Narrative
- Lacanian critique
- the real
- fantasy
- object a
- the subconscious
- the story "with pomegranate and bergamot from apple branch"
)