نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نیلوفرسادات عبدالهی ¹
• عفت نقابی ²

¹ پژوهشگر پسادکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی

² دانشیار دانشگاه خوارزمی

چکیده

ترجمه و انتقال مفاهیم از زبان مبدأ و بیان آن به زبان مقصد، منحصر به دانش زبانی- ادبی و گزینش کلمات نیست. به‌ویژه که متن موردنظر متنی مرتبط با خرد و مفاهیم فلسفی باشد. انتقال مفاهیم از زبانی به زبان دیگر، در کنار استفاده از لغات و عبارات، نیاز به درک کلی از نقطه‌نظرات نگارنده در زبان اصلی دارد. با توجه به محتوای فلسفی برخی کتاب‌ها و اتکای فراوان نویسندۀ این‌گونه آثار بر راه و روش اندیشیدن، استفاده مترجم از بیانی مشابه با بیان نویسنده، اهمیت فراوان دارد. کتاب گفتار در روش به‌کار بردن خرد، نوشته رنه دکارت، نمونۀ یک کتاب نگاشته شده برای انتقال مفاهیم خردورزانه و به نمایش گذاشتنِ جهانِ اندیشۀ نگارنده است. دکارت در این کتاب، مفاهیم جدیدی در باب فلسفه و زندگانی مطرح می‌کند. این اثر چندین بار به فارسی ترجمه ‌شده و به عنوان نمونه‌های مشهور، می‌توان به حکمت ناصریه یا کتاب دیاکرت از ملا لاله‌زار همدانی و ترجمه‌ای از محمدعلی فروغی با عنوان گفتار در روش به‌کار بردن خرد اشاره کرد. علاوه بر آنچه مربوط به زبان و ادبیات(در مفهوم خاص آن) می‌شود، ساختار فکری و زمان تدوین این دو کتاب بر بلاغت این مترجمان اثرگذار بوده است. در این مقاله به قیاس زبانی- محتوایی این دو ترجمه پرداخته، تأثیر دوران و ساختار اندیشه هر مترجم را بر کیفیت بیان و بلاغت اثر ایشان سنجیده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

• رنه دکارت
• ملا لاله‌زار همدانی
• محمدعلی فروغی
• ترجمه
• بلاغت

عنوان مقاله [English]

Literary and Social Factors Affecting the Rhetoric of Translations of "The Book of Speech in the Method of Using Wisdom" (Case Study: Translations by Malala Lalezar Hamedani and Mohammad Ali Foroughi)

نویسندگان [English]

• niloofar sadat abdollahi ¹
• effat neghabi ²

¹ Postdoctoral researcher of Persian language and literature at Kharazmi University

² Associate Professor of Kharazmi University

چکیده [English]

Abstract
Translating and transferring concepts from the source language and expressing them in the target language is not limited to linguistic-literary knowledge and word selection;especially if the text in question is related to wisdom and philosophical concepts. Transferring concepts from one language to another, along with the use of words and expressions, requires a general understanding of the writer's point of view in the original language. Considering the philosophical content of some books and the great reliance of the author of such works on thought, it is very important to use an expression similar to the author's expression. The Book of Speech in the Method of Using Wisdom, written by Rene Descartes, is an example of a book written to convey intellectual concepts and display the author's world of thought. In this book, Descartes presents new concepts about philosophy and life. This work has been translated into Persian several times; the most famous of these translations are Hikmate Naseriyeh or the Book of Diakert by Molla Lalehzar Hamedani and Foroughi's translation with the title of A Speech on the Method of Using Wisdom. In addition to language and literature (in its special sense), the intellectual structure and time of compilation of these two books have had an effect on the rhetoric of these two translators. The present research has compared these two translations and measured the influence of each translator's era and background on the quality of expression and eloquence of his work.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rene Descartes
• Mulla Lalehzar Hamedani
• Mohammad Ali Foroughi
• Translation
• Rhetoric